"Wilders aast op raadszetels bij u in de buurt" (Noordhollands Dagblad, 5-4-2017)

Hij neemt het risico, want ’de tijd is rijp voor de volgende stap’. De Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders gaat op 60 plekken meedoen met gemeenteraadsverkiezingen. In 58 gemeenten gaat dat in 2018 gebeuren.

„Een gigantisch grote stap, maar als je de tweede partij van Nederland bent, schept dat verplichtingen”, zegt Wilders tegen het AD.

De stap is niet verrassend, Wilders maakte immers in december al via Twitter bekend op zoek te zijn naar kandidaat-raadsleden voor diverse gemeenteraden. Wel opmerkelijk, want de PVV-leider heeft lokale verkiezingen altijd als de pest gemeden. „Hij is er altijd doodsbang voor geweest”, analyseert politicoloog Meindert Fennema, die een biografie van Wilders schreef.

Het is immers best een uitdaging gebleken om alle PVV-kikkers in de kruiwagen te houden. De PVV doet al wel mee met Provinciale Statenverkiezingen en met de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag en Almere. Na de beruchte ’minder-minder’-uitspraak regende het afsplitsingen. En soms zitten er ’politieke gelukszoekers’ tussen. Het Haagse raadslid Arnoud van Doorn stapte uit de PVV, bekeerde zich tot de islam en werd later raadslid voor de Partij van de Eenheid, een lokale partij op islamitische grondslag. Een zeer onalledaags verschijnsel in PVV-kringen, zacht uitgedrukt.

Klasjes

De leiders van de Provinciale Statenfracties zijn belast met de selectie van kandidaten. Ilse Bezaan (PVV Noord-Holland) en Henk de Vree (PVV Zuid-Holland hebben daar veel zin in, laten ze desgevraagd weten. Vanzelfsprekend moeten kandidaten het programma van de PVV onderschrijven. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen was dat één A4’tje. Toch is volgens fractievoorzitter Bezaan de essentie van waar de PVV voor staat ’glashelder’, ondanks dat die visie niet uitgebreid op papier staat.

Verder moet een ideale kandidaat in elk geval goed uit zijn of haar woorden komen. „Ervaring is fijn, maar niet vereist. We verzorgen zelf een interne opleiding”, vertelt Bezaan.

Die klasjes zijn belangrijk in het selectieproces van de PVV. „Natuurlijk voer je uitgebreide gesprekken met kandidaten, maar in zo’n klasje zie je beter hoe iemand écht is. Je kan nooit 100 procent voorkomen dat er toch een gek iemand tussenzit, maar dat zie je bij andere partijen ook”, aldus De Vree.

Ilse Bezaan hoopt ook via internet en sociale media iemands doopceel te kunnen lichten. „En we hebben mensen die heel goed kunnen screenen, die hebben inmiddels zoveel mensenkennis.”

De lokale kandidaten schrijven vervolgens zelf een verkiezingsprogramma. Volgens Fennema wordt dat nog een hele kluif. „De belangrijkste PVV-thema’s zijn de islam en Europa. Op lokaal niveau speelt dat nauwelijks. Wat dan overblijft is aanschoppen tegen het establishment”, aldus Fennema. Hij denkt dat vooral lokale (protest)partijen moeten vrezen voor de komst van de PVV. „Daarvan gaat de PVV er een aantal leegeten.”

Waar PVV scoort komt een lijst

Om te bepalen op welke plekken de PVV mee ging doen keek de partij naar geschikte kandidaten en naar resultaten bij eerdere verkiezingen. Zo kwam de PVV op 60 gemeenten.

„We hebben overwogen om in Leiden mee te doen, maar je moet kiezen”, zegt Henk de Vree, fractievoorzitter in Zuid-Holland. Potentie is er wel, denkt hij. Een PVV-Statenlid zat zelfs in de raad voor Leefbaar Leiden, een partij die best lijkt op de PVV. Toch gaat de stad deze ronde niet mee.

Het leek er op dat de PVV dacht in 2018 ook in Edam-Volendam mee te kunnen doen, maar daar zijn volgend jaar geen verkiezingen, vanwege een herindeling. Daarom mikt de PVV nu op 2022. Ilse Bezaan zegt dat ze dat wist. „Even checken of iedereen wel scherp was”, grapt ze.

Naar verwachting maakt de PVV in juni meer bekend over de lokale kandidaten.